DEVAM: 67. Abdestin
Bozulduğundan Şüphe Etmek
حَدَّثَنَا
مُوسَى بْنُ
إِسْمَعِيلَ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ
أَخْبَرَنَا
سُهَيْلُ بْنُ
أَبِي
صَالِحٍ عَنْ
أَبِيهِ عَنْ
أَبِي هُرَيْرَةَ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِذَا
كَانَ
أَحَدُكُمْ
فِي
الصَّلَاةِ فَوَجَدَ
حَرَكَةً فِي
دُبُرِهِ
أَحْدَثَ أَوْ
لَمْ
يُحْدِثْ
فَأَشْكَلَ
عَلَيْهِ فَلَا
يَنْصَرِفْ
حَتَّى
يَسْمَعَ
صَوْتًا أَوْ
يَجِدَ
رِيحًا
Ebu Hureyre (r.a.)'dan
rivayet edildiğine göre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle
buyurmuştur: "Sizden biriniz oturağında bir hareket sezer de abdestinin
bozulup bozulmadığına karar vermekte kararsız kalırsa, (yellenme sebepli) bir
ses işitmedikçe veya koku duymadıkça (namazdan) çıkmasın."
Diğer tahric: Müslim,
bayz; Tirmizî, tahare; İbn Mace, tahare
AÇIKLAMA: Bu hadisi şerifi takviye eden daha başka hadis
de vardır. İbn-i Huzeyme, Hakim ve Ibn Hibban'ın tahric ettikleri şu hadis
bunlardan biridir: "Birinize şeytan gelir de abdestin bozuldu derse, yalan
söylüyorsun deyiversin. Fakat, burnu ile bir yellenme kokusu duyar veya kulağı
ile bir yellenme sesi işitirse o başka, “
ibn
Huzeyme "Yalan söylüyorsun deytversra"cümlesini, "içinden, yalan
söylüyorsun desin" şeklinde tefsir etmiştir. Doğrusu da budur. Çünkü,
namazda olan bir kimsenin ağzıyla bunu söylemesi caiz değildir.Nitekim ibn
Huzeyme'nin bu tefsirini.lbn Hıbban'ın Sahih'inde Bbu Said (r.a.)'den rivayet
ettiği şu merfu' hadis, kuvvetlendirmektedir:"Birinize şeytan gelir de sen
abdestini bozdun derse,içinden yalan söylüyorsun deyiversin."
Bu
hadis-i, şerifte namaz kılarken yellendiğini zannederek kesin bir hükme
varamadığı için abdestinin bozulup bozulmadığından şüpheye düşen kimsenin
yellenme sesi veya kokusu hissetmedikçe namazına devam etmesi lazım geldiği
ifade edilmişse de kesin hüküm vermenin nasıl gerçekleşeceği izaha muhtaç
kalmıştır, Abdullah b. el-Mubarek bu hususta şöyle der: "Abdestinin
bozulduğunda şüphe ederse bunu, üzerine yemin edecek derecede kesin olarak
bilmedikçe abdestini tazelemesi vacib değildir."
Kadının
önünden yel çıkarsa abdest alması vacib olur. Ebu Hanife (r.a.) önden çıkan
yelin abdesti bozmadığı görüşündedir. Çünkü, nadiren vuku bulan bir hadisedir
ki, hadisin ifade ettiği mananın kapsamına girmez. Hanefi alimlerinden İbn
Humam ise, erkeğin önünden çıkan yel aslında yel olmayıp bir seğrime olduğu
için abdesti bozmaz, diyor.
Netice
olarak: Şafii mezhebine göre kadın ve erkeğin önünden çıkan yel abdesti bozar.
Çünkü, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ön ve arkadan çıkan her şeyin abdesti
bozduğunu bildirmiştir.
Hanefi
mezhebine göre ise, kadın veya erkeğin Önünden çıkan yel abdesti bozmaz. Çünkü,
bu aslında yel değil bir seğrimeden ibarettir. Ancak, önden yelin çıkması
abdesti bozmazsa da yeniden abdest almak müstehaptır. İmam Muhammed (r.a.) ise,
bu mevzuda İmam Şafii'nin görüşündedir.
Bu
hadis İmam Malik'in namaz dışında abdestinde şüphe eden kimsenin abdesti
bozulursa da namaz içinde abdestinden şüpheye düşen kimsenin abdestinin
bozulmayacağı hususundaki görüşünü desteklemektedir.
imam
Malik'in bu mevzudaki görüşü ve delillerini münakaşası için 176. hadisin
izahına bakın. Arkadan çıkan yelin abdesti bozduğu görüşünde icma' vardır.
Önden
çıkan yel İbnu'l-Mübarek, İmam Şafii, İshak, İmam Ahmed ve Hanefi alimlerinden
İmam Muhammed'e göre abdesti bozarsa da, Hanefi mezhebinde bozmaz.Keza Maliki
Mezhebinde de önden çıkan yel abdesti bozmaz.